Zayıflama Diyetleri Uygulanmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler ÅžiÅŸmanlık nedenleri aşırı yeme, fiziksel aktivite azlığı, psikolojik bozukluklar, metabolik veya hormonal bozukluklardan kaynaklanır. Bireyler bilinçsizce saÄŸlıksız zayıflama diyetlerini uygulamakta ve bu durum pek çok saÄŸlık sorunlarının geliÅŸimine neden olmaktadır. Zayıflama diyetleri uygulanmadan önce ÅŸu hususlara dikkat edilmelidir; Öncelikle, boya uygun ağırlık saptanmalı, uygun ağırlıkta iseniz, kilo almaktan kaçınılmalı. Kilolu ve ÅŸiÅŸmansanız öncelikle mevcut kilonuzdan daha fazlasının olması önlenmeli, daha sonra zayıflama hedeflenmelidir. Aşırı ve hızlı ağırlık kaybından mutlaka sakınılmalıdır. Zayıflamak için bireyin cinsiyetine, yaşına, boyuna, fiziksel aktivitesine, beslenme alışkanlıklarına uygun bir beslenme programı uygulanmalıdır. Yani zayıflama diyetleri bireye özgü olmalıdır. Bunun için diyet tedavisi, mutlaka bir diyetisyen kontrolünde yapılmalıdır. Çocukluk çağı ÅŸiÅŸmanlıklarının kalıcı olabileceÄŸi göz önünde tutularak kilo denetimi çocukluktan itibaren baÅŸlamalıdır. Öncelikle çocukluk çağından itibaren verilecek yeterli ve dengeli beslenme önerileri ile ÅŸiÅŸmanlığın oluÅŸumu önlenmeli ve sürekli yapılacak eÄŸitim programları ile yanlış olan beslenme alışkanlıklarında kalıcı deÄŸiÅŸiklikler oluÅŸturulmalıdır. Düzenli fiziksel aktivite yapılmalı, bu bir yaÅŸam ÅŸekli haline getirilmelidir. Vücut ağırlığının korunmasında davranışların önemli olduÄŸu unutulmamalı, saÄŸlıklı yeme alışkanlıkları kazanılmalıdır. Bunun için gerektiÄŸinde uzmanlardan davranış deÄŸiÅŸtirme tedavisi desteÄŸi saÄŸlanmalıdır. SaÄŸlıklı ve ideal vücut ağırlığına ulaÅŸmak ve bu kiloyu korumak amacıyla uygulanacak saÄŸlıklı zayıflama diyetlerinin içeriÄŸi ile ilgili öneriler aÅŸağıda sıralanmıştır. Kısa sürede kilo kaybını saÄŸladığı öne sürülen ve pek çok yan etkisi bulunan çeÅŸitli ilaçlar ile gerçek kilo kaybı yerine vücuttan sadece su kaybına neden olan diüretik (idrar söktürücü) ilaçlar bilinçsizce kullanılmamalıdır. SaÄŸlıklı ve kalıcı kilo kaybı için, genel saÄŸlık kontrolünden geçtikten sonra diyetisyen tarafından bireyin yaÅŸ, kilo, boy, fiziksel aktivite düzeyi ve beslenme alışkanlıklarına özgü hazırlanan zayıflama diyetleri uygulanmalıdır. SaÄŸlıklı ve kalıcı zayıflamanın haftada en fazla 0.5 – 1 kg olması gerektiÄŸi unutulmamalıdır. Diyetin yaÄŸ içeriÄŸi, günlük enerjinin yaklaşık yüzde 25-30’u olacak ÅŸekilde belirlenmeli ve yaÄŸ türüne özen gösterilmelidir. Zayıflama diyetlerinde yer alan yaÄŸ, tokluk hissi verdiÄŸi ve yaÄŸda eriyen A, D, E ve K vitaminlerinin vücutta kullanımını saÄŸladığı için önemlidir. Bununla birlikte yaÄŸ türüne de dikkat edilmeli, yemeklerde kullanılan yağın bir kısmının zeytinyağı, bir kısmının da mısırözü, soya veya ayçiçek gibi bitkisel sıvı yaÄŸlar olmasına özen gösterilmeli, ancak aşırı yaÄŸlı besinler ve kızartmalardan kaçınılmalıdır. Diyetin karbonhidrat içeriÄŸi günlük enerjinin yaklaşık yüzde 50-55’ini saÄŸlayacak ÅŸekilde hesaplanmalıdır. Tatlı, pasta gibi ÅŸekerli besinlerin tüketimi azaltılmalı, kuru baklagiller tokluk saÄŸladığı için, nohut, mercimek, kuru fasülye gibi karmaşık karbonhidratların tüketimi daha çok artırılmalıdır. Diyetin protein içeriÄŸi günlük enerjinin yaklaşık yüzde 15 ini saÄŸlayacak ÅŸekilde hesaplanmalı ve iyi kalite protein kaynaklarına (et, süt, yumurta, kuru baklagiller) yer verilmelidir. Yeterli ve dengeli beslenme; dört besin grubunda bulunan besinlerin yeterli miktarda tüketilmesiyle saÄŸlanır. Bu besinler; süt grubunda yer alan süt, peynir ve yoÄŸurt; et grubunda yer alan et, tavuk, balık, yumurta ve kuru baklagiller; sebze ve meyve grubu ile tahıl grubuna giren ekmek, bulgur, makarna, pirinç, mısır ve tarhanadır. Bu besinlerin önerilen tüketim miktarları kiÅŸiye özgü olarak deÄŸiÅŸmekte, bireyin yaşı, cinsiyeti ve fiziksel aktivite durumu bu oranları etkilemektedir. Zayıflama diyetlerinin posa yani lif içeriÄŸi yüksek olmalı, posalı yiyecekler grubuna giren; sebze, meyve, kurubaklagiller, kepekli un ve kepekli ürünlerin kiÅŸinin midedeki sindirimini ve mide boÅŸalma hızını yavaÅŸlatarak tokluk hissini uzattığı ve ağırlık kaybetmesine yardımcı olduÄŸu unutulmamalıdır. Öğün atlamamaya ve düzenli aralıklarla günde 3 ana, 3 ara öğün tüketmeye özen gösterilmelidir. Yemekler piÅŸirilirken haÅŸlama, ızgara veya fırında piÅŸirme gibi saÄŸlıklı yöntemler tercih edilmeli, kızartma ve kavurma yöntemlerinden kaçınılmalıdır. Vücutta oluÅŸan zararlı maddelerin atımı ve barsak saÄŸlığı için günde en az 2 litre su tüketmeye özen gösterilmelidir. Her gün en az 30 dakika orta ÅŸiddette egzersiz (yürüyüş vb.) yapılmalıdır.