Türkiye’de pamuk ekim alanları giderek azalıyor. Türkiye 10 milyon tondan fazla lif pamuk için yaklaşık 20 milyar dolar para ödüyor.

Pamuk; çırçır, tekstil, yağ, yem ve kâğıt sanayilerinin hammaddesi olarak kullanılıyor. Çekirdeğinden üretilen yağ biyodizel hammaddesi olarak kullanılmaktadır.

Türkiye’de pamuk üretimindeki azalış ve tekstil sektöründeki büyüme nedeniyle tüketimde oluşan artış, pamuk ithalat miktarını artırmış; Türkiye 1990’lı yıllarla birlikte net pamuk ithalatçısı ülkelerden biri haline gelmiştir.

1996 yılında DTÖ Tarım Anlaşması ve Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği yürürlüğe girdikten sonra pamukta gümrük vergisinin sıfıra indirilmesi ile pamuk ithalatı oldukça hızlı bir artış sürecine girmiştir.

Ülkemizde uygulanan yanlış tarım politikaları nedeniyle üretim maliyetlerinin yüksek olması ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerin uyguladığı politikalar sonucunda pamuk ekim alanları zaman içerisinde daralmıştır.

Türkiye 2015 yılında Amerika’dan 1,2 milyar dolar para ödeyerek pamuk satın aldı. Türkiye’nin pamuk ithalatında ilk sırayı yüzde 42’lik payla Amerika aldı.

Türkiye pamuk ithalatının yüzde 75’ini Amerika, Türkmenistan ve Yunanistan’dan yapıyor. Bu ülkelerden sonra Brezilya, Burkina Faso, Tacikistan gibi ülkeler geliyor.

Pamuk üretiminde Türkiye verimliliği oldukça yüksek olmasına rağmen, girdi fiyatlarının artışı üretimi azaltmakta, sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Sıfır gümrük vergisi ile istenildiği kadar pamuk ithal edilebilen, ancak alternatif ürünlerin gümrük vergileri ile korunduğu bir ortamda pamuk üreticisinin üretime devam etmesi beklenemez.

Dünyada en fazla pamuk üreten ülkeler sırasıyla Hindistan, Çin, Amerika, Pakistan ve Brezilya olurken, en fazla pamuk tüketen ülkeler sıralamasında Çin, Hindistan, Pakistan, Türkiye ve Brezilya yer almaktadır.

En fazla pamuk satın alan ülkeler ise Çin, Bangladeş, Vietnam, Endonezya ve Türkiye’dir.

Osmanlı Hükümeti 1862 yılında yayınladığı bir buyrukla pamuk tarımını teşvik edici ve özendirici bazı tedbirleri yürürlüğe koymuştur. Cumhuriyetin ilanından önce gösterilen bütün bu çabalar sonucu, 1871 yılında ülkemiz pamuk üretimi 10 bin 269 ton, 1914 yılında ise 32 bin tona ulaşmıştır.

1930-80 yılları arasında, pamuk üretimi yüzde 872 oranında artarak 500 bin tona ulaşmıştır. Pamuk ekim alanlarında büyük bir değişiklik olmamasına karşın, pamuk üretiminde görülen bu hızlı artışın tek nedeni 1960 yılından sonra yüzde 200’e varan verim yükselmesi ile ilgilidir

1981 yılında ülkemizde elde edilen kütlü pamuktan 100 Milyar TL gelir elde edilmiştir.

Pamuk bitkisinin çok sayıda tür ve çeşidi vardır. Bunlardan bir kısmı boyu 50-150 cm arasında değişen yıllık otsu bitkiler, diğeri ise boyu 5-6 m olan ve ağaca benziyen bitkilerdir. Ülkemizde ve dünyada yaygın olarak ekilen, Amerika menşeli yıllık bitkilerdir.

Ülkemizde pamuğun normal gelişme süresi 5-6 aydır. Gelişme döneminin uzun olması nedeniyle bütün iklimler pamuk yetiştirmeye uygun değildir.

Pamuk bir Ekvator Bölgesi bitkisi olduğu için yetişme döneminde sıcak bir iklim ister.